Dźwignia zmiany biegów to urządzenie w pojeździe, które pozwala kierowcy wybrać przełożenie najbardziej odpowiednie do prędkości i warunków. Dźwignia zmiany biegów, znana również jako dźwignia zmiany biegów, dźwignia zmiany biegów lub po prostu dźwignia zmiany biegów, jest połączona ze skrzynią biegów w układzie napędowym pojazdu. Konstrukcja dźwigni zmiany biegów może się znacznie różnić w zależności od typu pojazdu i tego, czy ma ręczną czy automatyczną skrzynię biegów.
W samochodzie z manualną skrzynią biegów kierowca podczas zmiany biegów ma do wyboru kilka wstępnie ustawionych przełożeń. Taka konstrukcja pozwala kierowcy na zmniejszenie zużycia silnika poprzez wybór odpowiedniego przełożenia. Na przykład piąty bieg to doskonały wybór przy dużych prędkościach, ale nie jest dobrym wyborem podczas uruchamiania samochodu. Manetka pozwala również kierowcy wybrać bieg wsteczny, jeśli musi się cofnąć. W pojazdach z automatyczną skrzynią biegów kierowca może zwykle wybierać między podstawowym biegiem napędowym, biegiem postojowym, biegiem neutralnym i biegiem wstecznym. Niektóre automatyczne skrzynie biegów mają również nadbieg dla wysokich prędkości i jeden lub dwa niższe biegi dla niskich prędkości i wyjątkowych warunków jazdy.
Klasyczne miejsce montażu dźwigni zmiany biegów znajduje się w konsoli środkowej pojazdu. Samochód zwykle ma mapę biegów, dzięki czemu kierowca wie, w którym kierunku przesunąć manetkę, aby uzyskać dostęp do określonego biegu. Niektóre samochody mają również podświetlane wyświetlacze, które pokazują, który bieg jest aktualnie wybrany. Samochody mogą mieć również manetki na kolumnie kierownicy, co było popularnym wyborem w przeszłości, kiedy producenci samochodów mogli produkować przednie fotele. Niektóre samochody używają łopatek do zmiany biegów zamontowanych po obu stronach koła, które pozwalają ludziom zmieniać biegi w górę i w dół.
Z kolei aktywacja zmiany biegów zależy od pojazdu. Niektóre pojazdy z manualną skrzynią biegów wymagają od kierowcy wciśnięcia pedału sprzęgła podczas zmiany biegu w celu odłączenia skrzyni biegów. W innych typach pojazdów kierowca może być w stanie nacisnąć przycisk, aby osiągnąć ten sam efekt, a niektóre pojazdy nie wymagają użycia sprzęgła. W samochodach z automatyczną skrzynią biegów samochód wykonuje większość pracy zmianowej za kierowcę, czasem nawet całą, w zależności od auta.
Podczas nauki prowadzenia samochodu zmiana biegów jest jedną z pierwszych rzeczy, które kierowca zna, ponieważ musi wiedzieć, jak się nim kierować, aby bezpiecznie prowadzić samochód. Gdy kierowcy lepiej zaznajomią się z jazdą i konkretnymi samochodami, mogą udoskonalić sposób korzystania z dźwigni zmiany biegów i nauczyć się rozpoznawać problemy ze skrzynią biegów lub skrzynią biegów samochodu, które mogą wymagać uwagi mechanika.
